Dǫ Weyı̀ats’atłaa Shı̀ eyıts’ǫ Hozı̀ı Hòlı̨

Weyı̀ats’atła nı̨htł’ètı̀ t’à Lacynda Mıgwı̀ yı̨ı̨tł’è.
Nı̨htł’èı̀chı̀ı Atł’èe: Lacynda Mıgwı̀

Įłàà t’eeko nı̨hbàa tsoògà nàɂelı ghǫ wheda. Wedǫǫ̀gòò ekwò gha nàzèhtła. Įk’ǫǫ̀ elı̨ dǫǫ̀ hǫt’e. Tsèko nàɂelı ghǫ whedaà là xàhtǫ eyı̀ı nı̀ı̀tła. Chekoo elı̨, ı̨tı̨̀ k’etı̨. Wets’èkee yegha nàɂelı gǫ̀hłı̨-le lanı̀ wègoat’ı̨, ɂeh nezı̨ı̨ yı̀ı wheda-le t’à. T’eekogòò dǫzhı̀ ts’èkeè nàɂelı nàɂelı. Wedǫǫ̀gòò ı̨k’ǫǫ̀ elı̨ı̨ gha nàɂelı wegha nezı̨.

Nàzèedǫǫ̀ ts’èko nàɂelı ghàeda. Ts’èko yaàzea dejı̨. Ch’o t’à delakw’ǫǫ̀ ghaı̨hko t’à wedoò xàwı̀. Nàzèedǫǫ eyı̀ı t’eeko nezı̨ı̨̀ wegoat’ı̨ nıwo. Ɂeh k’e nàɂelıı sı̀ı wegha nezı̨. Ɂeh nıwǫ.

“Sı̨ nàzèedǫǫ nezı̨ı̨ aht’e,” hadı. “Ts’èko sets’èkeè nezı̨ elı̨ dehwho. Sek’è naı̨tła,” hadı.

Dǫzhı̀ı hadı ekò teekogòò dǫ ts’èkee wets’ehxa ladzà. Nàgedèe k’è gomǫǫ̀ wedǫǫ̀ ık’ǫǫ̀ elı̨ı̨ hak’eet’ı̨̀.

“Nǫda nechàa weghòò dıı̀ k’ǫ̀ą nedèe deh te naèhmı. Nedǫǫ̀ do wıızı̀ı nets’àdı-le nets’ǫǫ̀ naèhtła. To nǫda nechàa nets’ǫ̀èhgè nı̨dè daąde ha?” Yegà dèhkwà. Hadı, “Ts’èko sets’èke elı̨ ha dehwhǫ. Ts’èko nezı̨ı̨ dèhwhǫ. Sek’è naı̨tła. Nezı̨ı̨̀ nek’èhdı̀ ha dı̀ı̀-le,” yèhdı."

Dǫzhı̀ı ts’èkeè nǫda weghòò nedèe yegà k’ets’ı̀ı wegha nezı̨ı̨̀-le. Ededǫǫ̀ ghǫ nànıwo. “Nexè ahde ha dehjı̨. Sedǫǫ̀ ı̨k’ǫǫ̀deè elı̨ ne t’à”

Nàzèedǫǫ̀ chekoo dǫzhı̀ı ts’èkeè ɂeh k’e nàɂelıı ı̨lèe sı̀ı neyı̨ı̨̀ɂa. Ets’aèhtła gà naèhtła. Dǫzhı̀ı ts’èkeè nıı̀tła, hadı “Nek’èehtła ha dehjı̨, hanı̀kò nek’èehtła ha,” Nàzèedǫǫ̀ eyıts’ǫ dǫzhı̀ı wets’èkeè dechı̨nı ełexè k’eget’à. Dıı̀ hozı̀ı nèk’e gòɂǫǫ ghǫ nègı̨ı̨de. Whaà ts’ǫ̀ k’ıadè. To agodaade t’à kweyı̀ı gòɂǫǫ yı̀ı g̨ı̨ı̨de. Eyı̀ı gogeèhk’ǫ̀ gha sıı̀gogehɂı̨. Ɂoh nètegewa wek’e geetèe gha.

“Jǫ goxè asagode ha-le,” cheko nàzèedǫǫ̀ hadı. “Dechı̨nı gǫchàa ne, nedǫǫ̀ gogòhɂà ha-le.” Hadı t’à t’eekoo wets’ehłı̨ı̨ ladzà, hanı̀kò whaà-le-t’ıı̀ kw’ı̨hɂe tł’a dètı̨. Hagot’ı̨ ekı̀yeè k’e ı̨k’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ nezı̨ı̨̀ nàwhezè. Ekwǫ̀ nàke ełaı̨hwho. Bò hazǫǫ̀ tehmı̨̀ yı̀ı yı̨ı̨wa, edets’èkeè to nayewa gha. Ekwǫǫ̀ k’e kwe nèyı̨ı̨wa tł’axǫǫ̀ ı̨dè edets’èkeè to naèhtła. Edekǫ̀ ts’ǫ̀ naetłeè là gots’edeè hǫt’e yeèhkw’ǫ. Whezeh, hanı̀kǫ asagodıı̀-le. Tatsǫ̀ adı-ahkò. Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ etaetłe, edets’èkeè ghǫ nànıwo, weyı̀ı bò ɂeht’è gha kǫ̀ k’e kwe whekǫ̀ ayele ghǫ nànıwo.

Gogeèhk’ǫ̨ǫ k’è nǫ̨̀ǫtłaà ekò kǫ̀ naèhkwo nǫǫ̀. Wets’èkeè jı̀e-ebe tahkò. Tı ts’ǫ̀ ɂèhtła tahkò. Goòk’ǫǫ gà bò nèı̨hxè, yedanaèhɂı̨. Wets’èkeè, gogeèhk’ǫǫ k’è nǫ̀ǫ̨tłaà-le. Dǫzhı̀ı jı̀e k’è ts’ǫ̀ tı̨moèhzah. Ekǫ wheda-le. Deh gà ts’ǫ̀ tı̨moèhzah. Ekǫ wheda-le. Nànıwoò adzà. Nıı̀la, dèe k’e ewòhkeè k’è gòla yaɂı̨. Įłè, wets’àkeè wekè lanı̀ nechà-lea. Iłè t’aa dǫzhı̀ıkè lanı̀ nechà. Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ sıı̀ ı̀ts’è adzà.

Dechı̨nı ts’ǫ̀ gıkeè k’è naèhtła. Sıı̀ googhoo t’à wenaɂı̨̀ gı̨ı̨tł’ı. Hòt’a sıı̀ ı̀ts’è adzà. Gots’edeè hǫt’e ı̨lèe sı̀ı yenadı̀ etaetłee ekò. Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ dııyeè k’etło eyıts’ǫ yeè sı k’etło, hanı̀kò edets’èkeè gòɂà ha dı̀ı̀, eyıts’ǫ wexè dǫ eyıı̀-le sı gòɂà ha dı̀ı̀. Dechı̨nı sıı̀ googhoo dı̀ı̀.

Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ sıı̀ ı̀ts’è. Hadı, “Gıgòhɂà ha ne, dechı̨nı goòk’ǫǫ ahłà kò.” Edets’ǫ tł’ets’ekwı̨̀ı̨ xàachı̀, dè k’e kǫ̀woò dèhtła. Nı̨hts’ı yets’àdı t’à dè gote ts’ǫ̀ gok’enık’ǫ, Ekwe gots’ǫ Yabahtı̀ Tł’àcho ts’ǫ̀ dè gok’eek’ǫ̀.

Dǫts’èkeè t'eeko eyıts’ǫ nàzèedǫǫ̀ cheko geeko xè ts’ıgı̨ı̨dè. Kwekǫ̀ goyı̀ı ło dàgoòɂǫ. “Sedǫǫ̀ gogǫ̀hɂǫ,” t’eekoo hadıı̀ whezeh. “Ełagòhwhı ha ne. Nałıı̀tła.” Hadı. Tıdeè baa ts’ǫ̀ nałegeèhɂah. Ło whı̀le agòdzà hanı̀kò dǫts’èkeè t’eeko dèyı̀ı gòǫɂàa yı̀ı ekeèwòo t’à wekè ɂehkè. Wedǫǫ̀ ezeh yeèhkw’ǫ. Nàzèedǫǫ̀ yelà daachı̀ı gà tı̨mǫgeèhɂah. Ɂı̨hdaak’ètı̀ ts’ǫ̀ tı̨mogeèɂah.

Ts’èko nı̀ı̨tsǫǫ̀ adzà, wekè eya. Įkawhı̀le nıwǫ, hanı̀kò nàzèedǫǫ̀ shı̀h eɂı̨. Ekǫ ts’ǫ̀ tı̨mǫgeèhɂah. Nàzèedǫǫ̀ shı̀h ts’ǫǫ̀hk’e kwe daı̨̀chı̀, “Hoò goyaı̨tła!” yehdıı̀ ezeh. Nàzèedǫǫ̀ shı̀h goyayeèhtso, yek’è goyıahko tł’axǫǫ̀ kwe wetł’axǫǫ̀ nèyeèchı̀.

Lacynda Mıgwı̀ Weyı̀ats’atłaa nı̨htł’ètı̀ t’à wenı̨htł’èı̀chı̀ı yı̨ı̨tł’è.
Nı̨htł’èı̀chı̀ı Atł’èe: Lacynda Mıgwı̀

Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ gots’ǫ̀ whezeh, hadı, “Naxıghàeda ne.” Kwe ts’o tımoèhzah ekǫ kwe xàłe. Shı̀h yı̀ı gots’ǫ dǫ gogedeè hǫt’e goèhkw’ǫ. Edı̨ı̨̀ agodıı sı̀ı ekǫ kwe xàehdè, hanı̀kò yeè ts’ǫ̀ gots’edeè hǫt’e t’à ekǫǫ̀ ts’ǫ̀ kwe xàle, k’achı̨ yeè ts’ǫ̀ agodıı sı̀ı ekǫ kwe xàle. Kwe ı̨łè nıı̀chı taàt’eè ekǫ-le ts’ǫ̀ gots’edeè hǫt’e. Įk’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ nı̀ı̨ts’ǫǫ̀ adzà. Sıı̀ nı̀ı̨tsǫǫ̀ t’à wek’èts’a weghǫ whı̀le adzà. Gots’ǫ̀ etła ha dı̀ı̀ yek’èezǫ, eyıt’à edets’èkeè ts’ǫ̀ ezeh hadı, “T’ats’ǫ dè gòɂǫǫ ts’ǫ̀ dıınèè weka hoahɂı̨̀ ha-le,” gòhdı. Eyıt’à ekǫ ts’ǫ̀ geèlı̨ agǫ̀là, gots’ǫǫ̀ naèhtła. Ts’èko ładı̨ı̨ yexè Hozı̀ı Nèk’e ekwǫ̀ gha nàzèe hak’eet’ı̨̀.

Eyı̀ı shı̀h “Weyıats’atłaa”, gòyeh wets’ıızı, Ɂı̨hk’èa ı̨k’ǫǫ̀-elı̨ı̨ dǫǫ̀ ı̨łaà shı̀h weyı̀ı gots’edeè hǫt’e yeèhkw’ǫ.